ZASADY ETYKI PUBLIKACYJNEJ I OŚWIADCZENIE W SPRAWIE NADUŻYĆ I NIERZETELNOŚCI AUTORSKIEJ
Przestrzenie Teorii, czasopismo literaturoznawcze Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, publikuje oryginalne, teoretyczne i naukowe artykuły, sprawozdania, opracowania, recenzje, a także studia i krótkie komunikaty przedstawiające wyniki badań. Założone w 2002 roku, współredagowane i rozwijane we współpracy z Wydziałem Polonistyki Uniwersytety Jagiellońskiego w Krakowie, pismo w swym zamierzeniu podejmuje kluczowe problemy współczesnej teorii literatury i krytyki literackiej stwarzając jednocześnie płaszczyznę międzydyscyplinarnego dialogu naukowego. Pismo jest recenzowane i redagowane przez międzynarodowy Komitet Redakcyjny. Publikuje teksty odzwierciedlające szerokie zainteresowania badawcze autorów reprezentujących wiele ośrodków akademickich w Polsce. Ponadto, pismo zamieszcza tłumaczenia tekstów wybitnych obcojęzycznych teoretyków literatury publikujących za granicą.
Komitet Redakcyjny podejmuje wszelkie starania w celu utrzymania najwyższych standardów etycznych obowiązujących w praktyce wydawniczej oraz wykorzystuje wszystkie możliwe środki mające na celu zapobieżenie nadużyciom i nierzetelności autorskiej. Dla wszystkich stron zaangażowanych w publikację materiałów pozostaje więc niezwykle ważną wzajemna akceptacja obowiązujących norm i standardów oczekiwanego postępowania autorów, redakcji, wydawców i recenzentów.
Komitet Redakcyjny Przestrzeni Teorii stosuje się do zasad przedstawionych w zarysie poniżej. Zasady te zostały opracowane, aby zapewnić poprawne, terminowe, uczciwe oraz z zachowaniem standardów etycznych publikacje artykułów naukowych. Wydawca regularnie dokonuje przeglądu stosowanej przez pismo polityki wydawniczej. Komitet Redakcyjny Przestrzeni Teorii przyjął jasno określone i ścisłe zasady dotyczące najlepszych praktyk stosowanych przy publikacji prac naukowych wspólnie z naszymi partnerami akademickimi. Przyjęta polityka wydawnicza służyć ma autorom piszącym do naszego pisma, wydawcom i czytelnikom. W swojej intencji, zapewnić ma wzajemne zaufanie zainteresowanych stron oraz umożliwić przejrzysty i kompetentny proces wydawniczy. Zasady recenzowania artykułów przyjęte przez pismo pozostają także w zgodzie z zaleceniami Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie przestrzegania zasad etyki i dobrych obyczajów w nauce, a mających na celu zapewnienie uczciwości procesu wydawniczego i zapobieżenie nadużyciom i nierzetelności autorskiej. Przyjęte zasady postępowania obowiązujące redakcję, autorów, recenzentów i wydawców są w pełni zgodne ze wskazówkami zawartymi w Zasadach Postępowania COPE (Committee on Publication Ethics).
ZASADY ETYCZNE OBOWIĄZUJĄCE AUTORÓW
Decyzja Komitetu Redakcyjnego dotycząca przyjęcia lub odrzucenia artykułu do publikacji zależy całkowicie od oceny wartości artykułu, jego oryginalności i jasności przekazu, a także od związku z tematami objętymi zakresem kompetencji Czasopisma. Artykuły są publikowane po wyrażeniu zgody przez autorów na przekazanie praw autorskich. Na autorach spoczywa obowiązek gwarantowania pełnej oryginalności prac przedłożonych do Czasopisma, które nie mogą stanowić w żadnej części plagiatu lub zawierać fałszywych lub nieuczciwie podanych danych. Jeśli w tekście wykorzystane zostały fragmenty lub stwierdzenia innych autorów, należy odnotować to właściwym przypisem lub cytatem. Opublikowane artykuły powinny zawierać listę wykorzystanych materiałów i, tam gdzie dotyczy, notatkę na temat dofinansowania badań. Ponadto, autorzy nie mogą składać do publikacji materiałów, które wcześniej zostały opublikowane w tym samym kształcie w innych czasopismach. Jeśli podobne materiały zostały opublikowane w innych wydawnictwach lub zaprezentowane podczas konferencji lub sympozjów naukowych, podczas składania tekstu autor zobowiązany jest do podania tego faktu.
Autorzy tekstów oryginalnych zobowiązani są do wiernego zaprezentowania wyników swych opracowań, jak również wynikającej obiektywnej dyskusji dotyczącej tekstów. Artykuł do publikacji powinien zawierać odpowiednią i wystarczającą liczbę danych, które umożliwiałyby jego cytowanie przez innych autorów. Autorzy zobowiązani są do udziału w procesie recenzowania swych artykułów.
Artykuły, które zostaną przyjęte do druku w Przestrzeniach Teorii nie mogą naruszać kanonu rzetelności i uczciwości naukowej oraz zasad etycznych i standardów obowiązujących w nauce.
Przykłady nieuczciwości naukowej obejmują, choć nie są ograniczone do następujących zjawisk: „ghostwriting” – z „ghostwriting” mamy do czynienia wówczas, gdy ktoś wniósł istotny wkład w powstanie publikacji, bez ujawnienia swego udziału jako jeden z autorów lub bez wymienienia jego roli w podziękowaniach zamieszczonych w publikacji – oraz „guest authorship” ( honorary authorship) – gdy udział autora jest znikomy lub w ogóle nie ma miejsca, a pomimo to jest on autorem/współautorem publikacji. „Guest authorship” jest poważnym naruszeniem standardów i norm integralności naukowej i akademickiej i godzi w rzetelności i niezależność naukową autora.
Jeśli autor odkryje błędy lub niewłaściwe dane umieszczone w swoim rękopisie, jego obowiązkiem jest poinformowanie o tym fakcie wydawcę, a następnie wycofanie lub poprawienie artykułu. Wszyscy autorzy zobowiązani są do dostarczenia informacji o wycofaniu publikacji lub do wniesienia poprawek do zauważonych błędów.
Autorzy zachowują prawo prezentowania swoich artykułów publikowanych w Czasopiśmie na konferencjach i zjazdach naukowych.
Autorzy zobowiązani są do ujawnienia wszelkich finansowych lub osobistych związków z osobami lub organizacjami, które w sposób niewłaściwy mogłyby wpłynąć na ich pracę. Wszelkie źródła finansowania lub udział instytucji naukowo-badawczych muszą zostać przez autorów wymienione.
Artykuły muszą zawierać odpowiednio sformułowane podziękowanie i potwierdzenie wkładu osób trzecich. Autorzy zobowiązani są do wymienienia wszelkich publikacji, osób lub ustaleń prawnych, które wpłynęły na charakter i wyniki ich prac.
ZASADY ETYCZNE OBOWIĄZUJĄCE REDAKCJĘ
Komitet Redakcyjny Przestrzeni Teorii wstępnie kwalifikuje przesłane materiały do publikacji i podejmuje ostateczną decyzję o zamieszczeniu w Czasopiśmie, biorąc pod uwagę oczekiwania czytelników i autorów. Wszystkie teksty przesłane do redakcji i zakwalifikowane do publikacji podlegają procesowi recenzji. Fakt ich przesłania jest równoznaczny ze zgodą autora na przyjętą przez redakcję procedurę recenzowania. Zachowanie anonimowości recenzentów jest sprawą niezwykle istotną.
Na decyzję Wydawcy o przyjęciu do druku lub odrzuceniu artykułu w żaden sposób nie może oddziaływać ewentualny konflikt interesów obu stron.
Wydawca zobowiązany jest to przestrzegania procedur polityki Czasopisma w sprawach dotyczących praw autorskich i plagiatów.
Wydawca zobowiązany jest do dokonania oceny przesłanych rękopisów biorąc pod uwagę wyłącznie wartość naukową treści artykułu bez względu na rasę, narodowość, wyznanie, płeć lub orientację seksualną autorów.
Redakcja może przekazywać informacje dotyczące rękopisu wyłącznie autorowi, recenzentom, wydawcy lub innym doradcom redakcyjnym. W sytuacji, gdy dostrzeżone zostaną błędy, Redakcja zobowiązana jest do publikacji stosownych poprawek lub do zamieszczenia informacji o odwołaniu publikacji.
W przypadku podjęcia decyzji o niepublikowaniu przesłanego materiału, Redakcja nie może go w żaden sposób wykorzystać bez pisemnej zgody autora.
Komitet Redakcyjny zobowiązany jest do rozpatrzenia wszelkich nieetycznych działań wydawniczych, nawet jeśli do ich ujawnienia dojdzie wiele lat od daty publikacji.
ZASADY ETYCZNE OBOWIĄZUJĄCE RECENZENTÓW
Recenzenci nie powinni być zaangażowani w proces recenzyjny tekstów, co do których istnieje podejrzenie, że mogą wywołać konflikt interesów wynikający ze współpracy lub jakichkolwiek innych wzajemnych relacji z autorami.
Recenzent zobowiązany jest do zachowania obiektywności i powstrzymania się od osobistej krytyki. Recenzent zawsze powinien uzasadnić swoją ocenę przedstawiając własną argumentację.
W miarę możliwości, recenzenci powinni zidentyfikować fragmenty publikacji, które nie znalazły się w cytowaniach/przypisach autorskich, jak również poinformować o ewentualnych podobieństwach złożonej publikacji do innych wcześniej opublikowanych artykułów.
W przypadku materiałów, co do których podjęta zostanie decyzja o ich niepublikowaniu, nie mogą one być wykorzystane przez recenzentów do własnych celów bez uprzedniej zgody autora wyrażonej na piśmie. Recenzje artykułów winne być przeprowadzane w sposób poufny. Podjęte decyzje zachowują klauzulę poufności.
ZASADY ETYKI (PROCES WYDAWNICZY)
Wraz z publikacją, wszystkie wersje złożonych artykułów naukowych pozostają do wglądu. W sytuacji, gdy dostępne jest kilka wersji tego samego artykułu, obowiązkiem Wydawcy jest zapewnienie ich czytelnego oznaczenia wraz z datą publikacji i numerem wersji.
Zachowanie zapisu publikacji. Zachowanie artykułów w formie ich pełnotekstowej wersji elektronicznej na platformie o stałym dostępie online jest istotnym składnikiem współczesnego procesu wydawniczego. Przestrzenie Teorii korzysta z tzw. “third-party agreement” z instytucjonalnym repozytorium UAM. Repozytorium AMUR administruje archiwizowaną treścią materiałów zamieszczonych w Czasopiśmie i jest członkiem DART Europe, międzynarodowego projektu naukowej platformy cyfrowej.
Aby zapewnić precyzyjne cytowania publikacji umieszczanych w Przestrzeniach Teorii oraz stabilną dostępność do nich w sieci, Czasopismo przyjęło system identyfikacji elektronicznych wersji publikacji naukowych według identyfikatora dokumentu elektronicznego DOI.
Tłumaczenia artykułów wcześniej publikowanych w innych źródłach są dopuszczalne. Dotyczy to również rozszerzonych wersji materiałów pokonferencyjnych. W takich przypadkach, autor zobowiązany jest do podania wszystkich danych związanych z w/w publikacją dla zachowania pełnej przejrzystości, choć dodatkowo konieczne może okazać się uzyskanie stosownej zgody na publikację od pierwszego wydawcy publikującego tekst.
Kiedy autorzy w swoich publikacjach poruszają tematy interdyscyplinarne, powinni być świadomi jasno określonych zasad polityki Czasopisma, która w swoim zamierzeniu ma spełniać ich oczekiwania.
Procedura antyplagiatowa
W celu zapewnienia autentyczności i wysokiej jakości publikowanych artykułów, czasopismo realizuje nowoczesną procedurę ich oceny i należy do systemu CrossCheck. CrossCheck jest to inicjatywa stworzona przez CrossRef oraz iThenticate i powstała, aby zapewnić profesjonalną pomóc w zapobieganiu publikowania plagiatów i innych form nierzetelności naukowej. System oferuje wysokiej klasy narzędzie porównywania dokumentów z największą na świecie bazą treści naukowych pochodzących od wielu wydawców.
Wszelkie naruszenie zasad rzetelności naukowej oraz zasad etyki obowiązującej w nauce oraz wszelkie przykłady takich praktyk będą ujawniane wraz z poinformowaniem o fakcie zaistnienia takiego przypadku odpowiednich instytucji lub organizacji (np. instytucji, które są pracodawcą autora, towarzystw naukowych, zrzeszeń, wydawców naukowych, itd.). Komitet Redakcyjny zobowiązany jest do archiwizowania informacji o naruszeniu zasad rzetelności naukowej i łamaniu zasad etyki obowiązującej w nauce.